دسته: بیماریها

آنوریسم ورید گالن یا به‌طور دقیق‌تر ناهنجاری ورید گالن (Vein of Galen Malformation – VOGM) یک اختلال نادر عروقی است که در آن ارتباط غیرطبیعی بین شریان‌ها و ورید گالن (یکی از وریدهای اصلی مغز) در دوران جنینی ایجاد می‌شود. این ناهنجاری معمولاً در نوزادان و کودکان مشاهده می‌شود و می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند.

—

ویژگی‌ها و مکانیسم آنوریسم ورید گالن

در شرایط طبیعی، جریان خون از طریق مویرگ‌ها به آرامی از شریان‌ها به وریدها منتقل می‌شود.

در این ناهنجاری، شریان‌ها مستقیماً به ورید گالن متصل می‌شوند و باعث افزایش فشار خون در این ورید می‌گردند.

فشار بالا می‌تواند به مغز و قلب آسیب برساند.

 

—

علائم آنوریسم ورید گالن

علائم بسته به شدت و زمان تشخیص متفاوت است:

در نوزادان:

نارسایی قلبی: به دلیل افزایش بار قلب برای پمپاژ خون.

هیدروسفالی: تجمع مایع مغزی-نخاعی به دلیل فشار روی مسیرهای تخلیه مایع مغز.

سر بزرگ: به دلیل هیدروسفالی.

کاهش اکسیژن خون: به دلیل اختلال در گردش خون.

در کودکان بزرگ‌تر:

سردردهای مزمن.

تشنج.

اختلالات بینایی.

ضعف یا تاخیر در رشد.

 

—

تشخیص ناهنجاری ورید گالن

1. اولتراسوند پیش از تولد:

این اختلال گاهی در دوران بارداری با سونوگرافی قابل شناسایی است.

 

2. MRI یا CT آنژیوگرافی:

بهترین روش برای مشاهده جزئیات ناهنجاری و ارزیابی اندازه و جریان خون.

 

3. آنژیوگرافی مغزی:

برای بررسی دقیق ارتباط‌های غیرطبیعی بین شریان‌ها و وریدها.

 

 

—

درمان آنوریسم ورید گالن

درمان به شدت ناهنجاری، علائم و سن بیمار بستگی دارد. روش‌های درمانی اصلی شامل:

1. امبولیزاسیون داخل عروقی:

روش استاندارد و کم‌تهاجمی برای درمان است.

یک کاتتر از طریق شریان کشاله ران وارد شده و مواد خاصی (مانند چسب‌های عروقی یا کویل) برای مسدود کردن ناهنجاری تزریق می‌شود.

این کار باعث کاهش فشار خون در ورید گالن می‌شود.

2. جراحی

AVF یا Arteriovenous Fistula به معنی فیستول شریانی-وریدی است. این یک ناهنجاری عروقی است که در آن یک ارتباط غیرطبیعی مستقیم بین یک شریان و یک ورید ایجاد می‌شود، بدون اینکه جریان خون از طریق مویرگ‌ها عبور کند.

این شرایط می‌تواند به صورت مادرزادی یا اکتسابی ایجاد شود و بسته به محل و شدت آن، علائم و درمان متفاوتی دارد.

—

علل ایجاد AVF

1. مادرزادی (Congenital AVF):

ناشی از نقص در تکامل عروقی در دوران جنینی.

 

2. اکتسابی (Acquired AVF):

آسیب‌های تروماتیک: مانند ضربه مستقیم به عروق.

روش‌های پزشکی: ایجاد عمدی برای دیالیز (AVF دیالیزی).

عفونت یا التهاب: که می‌تواند به دیواره عروق آسیب برساند.

آنوریسم یا تومور: که ممکن است باعث ایجاد ارتباط غیرطبیعی شوند.

 

 

—

محل‌های شایع AVF

1. AVF دیالیزی:

به صورت عمدی برای بیماران با نارسایی کلیه ایجاد می‌شود تا جریان خون کافی برای دیالیز فراهم شود.

 

2. AVF مغزی:

یک ارتباط غیرطبیعی در مغز، که می‌تواند منجر به خونریزی یا علائم عصبی شود.

 

3. AVF نخاعی:

ارتباط غیرطبیعی بین شریان‌ها و وریدهای نخاعی که ممکن است منجر به ضعف یا مشکلات حرکتی شود.

 

4. AVF محیطی:

در اندام‌ها، معمولاً به دلیل ضربه یا جراحی.

 

 

—

علائم AVF

بسته به محل و اندازه:

1. AVF محیطی:

تورم و برآمدگی در محل فیستول.

صدا یا لرزش (Bruit یا Thrill) در محل.

 

2. AVF مغزی:

سردرد.

خونریزی مغزی.

تشنج یا ضعف عصبی.

 

3. AVF نخاعی:

ضعف عضلانی.

بی‌حسی.

مشکلات ادراری یا گوارشی.

CCF یا Carotid-Cavernous Fistula به معنی فیستول کاروتید-کاورنوس است. این یک ناهنجاری عروقی نادر است که در آن یک ارتباط غیرطبیعی بین شریان کاروتید (شریان اصلی خون‌رسانی به مغز) و سینوس کاورنوس (یک ساختار وریدی در قاعده جمجمه) ایجاد می‌شود.

—

انواع CCF

1. CCF مستقیم:

در این حالت، ارتباط مستقیمی بین شریان کاروتید داخلی و سینوس کاورنوس وجود دارد.

معمولاً به دلیل آسیب یا پارگی دیواره شریان کاروتید رخ می‌دهد (مانند ضربه به سر یا آنوریسم).

 

2. CCF غیرمستقیم:

ارتباط غیرمستقیم بین شاخه‌های کوچک‌تر شریان کاروتید و سینوس کاورنوس وجود دارد.

بیشتر به صورت خودبه‌خود یا به دلیل شرایط زمینه‌ای مانند ضعف عروقی ایجاد می‌شود.

 

 

—

علائم CCF

چشم قرمز و متورم: به دلیل افزایش فشار خون در سینوس کاورنوس و بازگشت خون به وریدهای چشم.

برآمدگی چشم (پروپتوز): بیرون‌زدگی چشم به دلیل افزایش فشار در وریدهای اطراف چشم.

کاهش بینایی: ناشی از فشار بر عصب بینایی یا کمبود جریان خون به شبکیه.

صدا در گوش (تینیتوس پالسی): صدای ضربان در گوش به دلیل جریان خون غیرطبیعی.

دوبینی: به دلیل ضعف در عضلات حرکتی چشم.

 

—

تشخیص CCF

1. آنژیوگرافی مغزی: روش استاندارد برای مشاهده ارتباط غیرطبیعی عروقی.

2. MRI/MRA: برای تصویربرداری از ساختارهای مغزی و جریان خون.

3. سی‌تی‌اسکن: برای بررسی پروپتوز یا دیگر تغییرات در حفره چشم.

 

—

درمان CCF

1. امبولیزاسیون (مسدودسازی عروقی):

روش اصلی درمان است. با استفاده از کاتتر، مواد خاصی (مانند کویل یا چسب‌های عروقی) برای مسدود کردن فیستول به محل هدایت می‌شوند.

 

2. جراحی:

در موارد نادر که امبولیزاسیون موفق نیست یا امکان‌پذیر نیست.

 

3. درمان حمایتی:

کنترل علائم و کاهش فشار در صورت خفیف بودن فیستول.

 

 

—

اگر CCF به موقع تشخیص داده و درمان شود، معمولاً نتیجه خوبی دارد. در صورت عدم درمان، ممکن است منجر به عوارض جدی مانند کاهش دائمی بینایی یا سکته مغزی شود.

نورو اینترونشن (Neurointervention) یا نورورادیولوژی مداخله‌ای یک شاخه تخصصی پزشکی است که به درمان بیماری‌ها و مشکلات سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) از طریق تکنیک‌های غیرجراحی و کم‌تهاجمی می‌پردازد. در این روش‌ها معمولاً از راه‌ رگ‌های خونی (مانند شریان یا ورید) دسترسی به محل مشکل انجام می‌شود.

کاربردهای نورو اینترونشن:

1. درمان سکته‌های مغزی:

سکته ایسکمیک: باز کردن رگ‌های مسدودشده با استفاده از داروهای حل‌کننده لخته یا دستگاه‌های مکانیکی.

سکته هموراژیک: کنترل خونریزی مغزی از طریق روش‌هایی مانند کویلینگ (Coiling).

 

2. درمان آنوریسم مغزی:

استفاده از کویل‌های فلزی یا استنت برای بستن و جلوگیری از خونریزی از آنوریسم.

 

3. آرتریو وِنوُس مال‌فورمیشن (AVM):

درمان ناهنجاری‌های عروقی با تزریق مواد انسدادی.

 

4. درمان تنگی شریان‌ها:

باز کردن شریان‌های تنگ شده با استنت‌گذاری یا بالن‌زنی.

 

5. درمان تومورهای مغزی:

انسداد عروق تغذیه‌کننده تومور قبل از جراحی یا برای کاهش خونریزی.

 

روش‌های مورد استفاده:

آنژیوگرافی مغزی: برای شناسایی دقیق ناهنجاری‌های عروقی.

کویلینگ: قرار دادن سیم‌های فلزی کوچک در داخل آنوریسم.

استنت‌گذاری: برای باز نگه داشتن رگ‌ها یا محافظت از ناحیه آسیب‌دیده.

بالن‌زنی: باز کردن نواحی تنگ شده عروق.

مزایا:

کم‌تهاجمی بودن (بدون جراحی باز).

کاهش زمان بهبودی.

ریسک کمتر عوارض نسبت به جراحی‌های باز.

این روش‌ها معمولاً توسط متخصصین نورورادیولوژی مداخله‌ای انجام می‌شود و نیاز به تجهیزات پیشرفته مانند دستگاه‌های آنژیوگرافی دارد.

AVM یا آرتریوونوس مال‌فورمیشن (Arteriovenous Malformation) به نوعی ناهنجاری عروقی گفته می‌شود که در آن یک شبکه غیرطبیعی از شریان‌ها و وریدها بدون وجود مویرگ‌های میانی به هم متصل می‌شوند. این شرایط باعث می‌شود جریان خون مستقیم از شریان‌ها به وریدها منتقل شود، که می‌تواند فشار غیرطبیعی روی عروق ایجاد کند و مشکلاتی را به وجود آورد.

—

علل AVM:

علت دقیق ایجاد AVM ناشناخته است، اما معمولاً این وضعیت به صورت مادرزادی ایجاد می‌شود، به این معنا که فرد از زمان تولد دچار آن است. به ندرت، ممکن است این ناهنجاری به مرور زمان رشد کند.

—

علائم AVM:

علائم بسته به محل قرارگیری AVM (مغز، نخاع یا سایر بخش‌های بدن) متفاوت است. برخی از افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند تا زمانی که AVM پاره شود. علائم رایج عبارتند از:

1. AVM مغزی:

سردردهای شدید.

تشنج.

ضعف یا بی‌حسی در یک سمت بدن.

مشکلات بینایی.

دشواری در تکلم یا درک گفتار.

سرگیجه یا از دست دادن تعادل.

 

2. AVM نخاعی:

ضعف عضلانی.

درد در ناحیه کمر یا پاها.

مشکلات کنترل ادرار و مدفوع.

 

 

—

عوارض AVM:

1. پارگی و خونریزی (Hemorrhage):

شایع‌ترین و خطرناک‌ترین عارضه AVM است که ممکن است منجر به سکته مغزی یا آسیب دائمی مغز شود.

 

2. کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها:

جریان مستقیم خون از شریان به ورید ممکن است اکسیژن کافی به بافت‌ها نرساند.

 

3. ضعف عروق خونی:

فشار بیش از حد روی وریدها می‌تواند باعث گشاد شدن یا پارگی آنها شود.

 

 

—

درمان AVM:

درمان بستگی به اندازه، محل و علائم دارد و شامل موارد زیر است:

1. رادیوسرجری (Stereotactic Radiosurgery):

استفاده از پرتوهای متمرکز برای تخریب AVM.

 

2. آمبولیزاسیون اندوواسکولار:

تزریق موادی که جریان خون در AVM را مسدود می‌کنند.

 

3. جراحی:

در برخی موارد، کل AVM با جراحی برداشته می‌شود.

 

4. مدیریت دارویی:

برای کنترل علائم مانند سردرد یا تشنج